ઉત્તર પ્રદેશના સુલતાનપુરની રહેવાસી પ્રતિભા વર્માએ UPSC પરીક્ષા 2019માં ઓલ ઈન્ડિયા થર્ડ રેન્ક મેળવ્યો હતો અને પછી તે IAS બની હતી. જો કે, નાના શહેરની રહેવાસી પ્રતિભા માટે આ સફર એટલી સરળ ન હતી, કારણ કે તેની તૈયારી દરમિયાન એક પછી એક બીમારી તેને પરેશાન કરતી હતી. બાળપણમાં IAS બનવાનું સપનું જોનાર પ્રતિભાએ પહેલા એન્જિનિયર, પછી IRS ઓફિસર બનવા માટે સુલતાનપુર છોડ્યું અને આખરે IAS બનીને પોતાનું સપનું પૂરું કર્યું. પ્રતિભા વર્માએ પ્રારંભિક શિક્ષણ સુલતાનપુરથી કર્યું હતું. યુપી બોર્ડમાંથી 10મું પાસ કર્યા બાદ તેણે CBSE બોર્ડમાંથી 12મું પાસ કર્યું. 12 ધોરણ પછી તે પોતાનું ઘર છોડીને દિલ્હી આવી ગઈ હતી. આ પછી પ્રતિભાએ આઈઆઈટી દિલ્હીમાંથી બીટેક કર્યું.
હિંદુસ્તાન ટાઈમ્સના રીપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2014માં IIT દિલ્હીથી BTech કર્યા બાદ પ્રતિભા વર્માને એક મોટી કંપનીમાં નોકરી મળી અને તેમનો પગાર પણ ઘણો સારો હતો. બે વર્ષ સુધી કામ કર્યા બાદ પ્રતિભાને લાગ્યું કે આ તેની મંઝિલ નથી અને તેણે નોકરી છોડીને UPSC પરીક્ષાની તૈયારી કરવાનો નિર્ણય લીધો. વર્ષ 2016માં નોકરી છોડ્યા બાદ પ્રતિભા વર્મા UPSC પરીક્ષા માટે ઘરથી દૂર રહી. પ્રતિભા જણાવે છે કે તૈયારી દરમિયાન તેણે પહેલા સંપૂર્ણ અભ્યાસક્રમ સમજ્યો હતો. મારા સ્ટ્રેન્થ વિષય ફિઝિક્સને વધુ મજબૂત કરીને મેં તૈયારી શરૂ કરી.
પ્રતિભા વર્મા પ્રથમ પ્રયાસમાં નિષ્ફળ ગઈ અને તે પ્રી ક્લિયર કરી શકી નહીં. આ પછી, તે બીજા પ્રયાસમાં સિલેક્ટ થઇ અને 489 રેન્ક મેળવ્યો. જો કે આ પછી તે IRS માટે પસંદ થઇ, પરંતુ તેનું સપનું IAS બનવાનું હતું. પસંદગી પછી, તે IRS અધિકારીની પોસ્ટ પર તાલીમ માટે ગઈ, પરંતુ તેણે પરિક્ષાની તૈયારી પણ ચાલુ રાખી. પ્રતિભા વર્માએ નક્કી કર્યું હતું કે તે કોઈપણ રીતે IAS બનવા માંગે છે અને તેથી તેણે તેની તૈયારી ચાલુ રાખી. કામની સાથે તે તૈયારી પણ કરતી રહી અને વર્ષ 2019માં તે UPSC પરીક્ષામાં ત્રીજો રેન્ક મેળવીને IAS ઓફિસર બની.
પ્રતિભા વર્માએ કહ્યું, ‘મને વર્ષ 2018માં ડેન્ગ્યુ થયો હતો. તેમાંથી સાજા થયા બાદ 2019માં ટાઈફોઈડ અને 2020માં ઝાડા થયા. આ કારણે હું ખૂબ જ પરેશાન હતી અને ખૂબ જ નબળી પડી ગઈ હતી. સતત માંદગીને કારણે હું અભ્યાસમાં ધ્યાન આપી શકતી ન હતી, પરંતુ મારા માતા-પિતાએ મને સાથ આપ્યો અને મારી સફળતા માટે મને મદદ કરી. તેણે કહ્યું કે 2020માં મારો ઇન્ટરવ્યુ કોરોના વાયરસને કારણે સ્થગિત થઈ ગયો અને મને મારી જાતને તૈયાર કરવાનો મોકો મળ્યો. બે મહિના સુધી મેં પાવર યોગ અને મેડિટેશન કર્યું. આ સાથે મારા ખાનપાનનું ખાસ ધ્યાન રાખ્યું અને પછી જુલાઈના અંતમાં હું યુપીએસસીના ઈન્ટરવ્યુમાં હાજર થઇ.
પ્રતિભા વર્માની માતા ઉષા વર્મા પ્રાથમિક શાળામાં શિક્ષક છે, જ્યારે પિતા સુદાંશ વર્મા ઉચ્ચ માધ્યમિક શાળામાં ભણાવે છે. પ્રતિભાનો મોટો ભાઈ ખાનગી નોકરી કરે છે અને નાના ભાઈએ B.Tech કર્યું છે. જ્યારે તેની બહેન ડોક્ટર છે. પ્રતિભા અન્ય ઉમેદવારોને વધુ પડતું વિચારવાનું ટાળવાની સલાહ આપે છે. એક સમયે પ્રતિભાની તબિયત ખૂબ જ ખરાબ થઈ ગઈ હતી. આ સમયે યોગ અને ધ્યાન તેમના માટે રામબાણ સાબિત થયા.
તેણે એક નિયમ તરીકે યોગ અને ધ્યાન કરવાનું શરૂ કર્યું, જેનાથી તેની તબિયતમાં ઘણો સુધારો થયો. પ્રતિભા અન્ય ઉમેદવારોને પણ સલાહ આપે છે કે તેઓ બીમાર થવાની રાહ ન જુએ અને આ બાબતો તેમના દિવસના સમયપત્રકમાં અગાઉથી સામેલ કરે. જો તમે નિયમિત રીતે શારીરિક અને માનસિક કસરતો કરતા રહેશો તો આ સ્થિતિ નહીં આવે. ધ્યાનમાં રાખો કે પરીક્ષા મહત્વપૂર્ણ છે પરંતુ તમારું સ્વાસ્થ્ય સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે.
