મેન કાઈન્ડ ફાર્મા એક એવી કંપની છે જેને મોટાભાગના લોકો કોન્ડોમ બનાવતી કંપની તરીકે ઓળખે છે. ટીવી પર તેની જાહેરાતોને કારણે, મોટાભાગના લોકોના મનમાં તેની છબી કોન્ડોમ બનાવતી કંપની તરીકેની છે. પરંતુ વાસ્તવિકતા એથી ઘણી અલગ છે. આજે આ કંપની ભારતની ચોથી સૌથી મોટી ફાર્મા કંપની છે, જેનું માર્કેટ કેપ ₹96,703 કરોડ છે.
તાજેતરમાં જ, કંપનીએ ₹13,630 કરોડમાં ભારત સીરમ્સ એન્ડ વેક્સિન્સ લિમિટેડ (BSV)નું અધિગ્રહણ કર્યું છે.
મેન કાઈન્ડ ફાર્માનો વ્યવસાય જેટલો મોટો છે, તેની કહાણી એટલી જ રસપ્રદ છે. યુપી રોડવેઝની બસોમાં મુસાફરી કરતા એક મેડિકલ રિપ્રેઝન્ટેટિવ (MR)એ દવાની દુકાન પર કંઈક એવું જોયું, જેણે તેમનો દૃષ્ટિકોણ બદલી નાખ્યો અને માનવજાતિ ફાર્માનો જન્મ થયો.
મેરઠના રહેવાસી રમેશ જુનેજા 1974માં એક MR તરીકે કામ કરતા હતા. તેમણે ડૉક્ટરોને મળવા અને પોતાની કંપનીની દવાઓ વેચવા માટે કલાકો સુધી રાહ જોવી પડતી હતી. આવક ઓછી હોવાથી, તેઓ દવાઓ વેચવા માટે યુપી રોડવેઝની બસોમાં મુસાફરી કરતા હતા. 1975માં તેઓ લુપિન ફાર્મા માટે કામ કરતા હતા અને કંપનીને વિકસાવવા માટે તેમણે દિવસ-રાત મહેનત કરી.
એક દિવસ, જ્યારે તેઓ એક કેમિસ્ટની દુકાન પર પોતાની કંપનીની દવાઓ વેચવાની વાત કરી રહ્યા હતા, ત્યારે તેમણે જોયું કે એક વ્યક્તિ દવાઓ ખરીદવા માટે ચાંદીના દાગીના લઈને આવ્યો હતો. તેની પાસે પૈસા નહોતા અને દવાઓ ખૂબ મોંઘી હતી. આ દૃશ્ય જોઈને રમેશ જુનેજાનું હૃદય ભાવુક થઈ ગયું અને તેમણે નક્કી કર્યું કે તેઓ એવી દવાઓ બનાવશે જે લોકોના બજેટમાં આવે અને જેને ખરીદવા માટે લોકોએ પોતાના દાગીના ન વેચવા પડે.
ઓછી કિંમત અને ઉત્તમ ગુણવત્તાના વિચાર સાથે તેમણે પોતાની ફાર્મા કંપની શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો. તેમણે બેસ્ટોકેમ નામની ફાર્મા કંપની શરૂ કરી, પરંતુ તે ચાલી શકી નહીં. થોડા જ મહિનાઓમાં તેમની કંપની બંધ થઈ ગઈ. પછી તેમના ભાઈ રાજીવ જુનેજા સાથે મળીને તેમણે 1995માં માનવજાતિ ફાર્માની સ્થાપના કરી. બંને ભાઈઓએ શરૂઆતમાં ₹50 લાખનું રોકાણ કર્યું અને 25 મેડિકલ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સ સાથે કામ શરૂ કર્યું.
રમેશ જુનેજા પાસે MR તરીકેનો લાંબો અનુભવ હતો. તેમની પાસે દવાઓ વેચવાનો લાંબો અનુભવ હતો, જે ખૂબ કામ આવ્યો. પહેલા જ વર્ષમાં કંપનીનું માર્કેટ કેપ ₹4 કરોડ સુધી પહોંચી ગયું. આજે આ કંપનીનું માર્કેટ વેલ્યુ ₹96,703 કરોડ સુધી પહોંચી ગયું છે.
દવાઓ બનાવતી કંપનીએ બજારને જોતાં રણનીતિ બદલી અને કોન્ડોમ અને કોન્ટ્રાસેપ્ટિવ પ્રોડક્ટ્સ બનાવવાનો નિર્ણય લીધો. રમેશ જુનેજા અને તેમના ભાઈ રાજીવ જુનેજાની આ વિચારધારા હતી કે તેમણે કોન્ડોમને બેડરૂમમાંથી બહાર કાઢીને પ્રાઇમ ટીવી અને અખબારોના ફ્રન્ટ પેજ પર લાવી દીધું. કંપનીએ મેન કાઈન્ડ કોન્ડોમની જાહેરાતોને પ્રાઇમ ટીવી ચેનલો અને અખબારોમાં ફુલ પેજ એડ આપીને તેને લોકો વચ્ચે લોકપ્રિય બનાવી દીધું. કંપનીને આનો ફાયદો પણ મળ્યો.
છેલ્લા પાંચ વર્ષોમાં માનફોર્સ કોન્ડોમ, પ્રેગા ન્યૂઝ, અનવડેન્ટ 72, ગેસ-ઓ-ફાસ્ટ, એક્નેસ્ટાર (સ્કિન બ્રાન્ડ) અને મલ્ટી-વિટામિન બ્રાન્ડ હેલ્થઓકે કંપનીના ટોચના વેચાણ કરતા ગ્રાહક બ્રાન્ડ્સ રહ્યા છે.
