જો તમે UPSCની તૈયારી કરી રહ્યા છો, તો દેખીતી રીતે જ તમારી નજર હંમેશા યૂટયૂબ પર ઉપલબ્ધ અભ્યાસ સામગ્રી પર રહેશે. કોઈપણ વિષય વિશે ઊંડાણપૂર્વક શીખવાની આ એક સરસ રીત છે. આવી સ્થિતિમાં, શક્ય છે કે ડૉ. વિકાસ દિવ્યકીર્તિ દ્વારા હોસ્ટ કરવામાં આવેલ વિડિયો તમારી સામે આવ્યા જ હશે અને તમે પણ તેમની શીખવવાની સ્ટાઈલથી કન્વિન્સ થઈ ગયા હશો. દિવ્યકીર્તિ કોઈપણ વિષયની સંપૂર્ણ માહિતી ખૂબ જ સરળ અને સરળ રીતે આપે છે. તેમની શીખવવાની અનોખી શૈલી અને તેમની રમૂજની ભાવના તેમને હિન્દી ભાષી ઉમેદવારોમાં તેમને ખૂબ જ લોકપ્રિય બનાવી રહ્યા છે. ડૉ. વિકાસ દિવ્યકીર્તિ ‘દ્રષ્ટિ IAS’ કોચિંગ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના સ્થાપક છે, જેણે છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં ‘સ્ટાર’નો દરજ્જો પ્રાપ્ત કર્યો છે.
હરિયાણામાં એક મધ્યમવર્ગીય પરિવારમાં જન્મેલા ડૉ. દિવ્યકીર્તિએ તેમના પહેલા જ પ્રયાસમાં વર્ષ 1996માં UPSC સિવિલ સર્વિસીઝ પરીક્ષા પાસ કરી અને તેમને કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય સોંપવામાં આવ્યું. પરંતુ તે ત્યાં લાંબા સમય સુધી કામ કરી શક્યા નહીં. એક વર્ષ પછી, તેમણે તેમની નોકરીમાંથી રાજીનામું આપ્યું અને વર્ષ 1999માં ‘દ્રષ્ટિ IAS’ કોચિંગ સંસ્થાની સ્થાપના કરી. દૃષ્ટિનું મુખ્યાલય મુખર્જી નગર દિલ્હીમાં છે. પ્રયાગરાજ અને જયપુરમાં તેની એક-એક શાખા પણ છે. તેમની પત્ની ડોક્ટર તરુણ વર્મા પણ કોચિંગ ઈન્સ્ટિટ્યૂટના ડાયરેક્ટર છે.
દ્રષ્ટિ IASના યૂટયૂબ ચેનલ પર 7 મિલિયનથી વધુ સબ્સ્ક્રાઇબર્સ છે. જ્યારે ઈન્સ્ટાગ્રામ પર તેમના 51,900 ફોલોઅર્સ છે. તેઓ સિવિલ સર્વિસીસના સૌથી આદરણીય શિક્ષકોમાંના એક ગણાય છે. ડો. વિકાસ દિવ્યકીર્તિ વિદ્યાર્થીઓમાં આટલા લોકપ્રિય કેમ છે? શા માટે તેઓ ખૂબ પસંદ કરવામાં આવે છે ? કેટલાક વિદ્યાર્થીઓએ Quora પર આ અંગે તેમના વિચારો શેર કર્યા છે.
એક રિપોર્ટ અનુસાર, CSAT (સિવિલ સર્વિસિસ એપ્ટિટ્યુડ ટેસ્ટ)ના મોડલ જવાબો માત્ર અંગ્રેજી ભાષામાં જ ઉપલબ્ધ છે. હિન્દી અથવા અન્ય કોઈપણ ભાષામાં વિદ્યાર્થીઓ માટે ખૂબ જ ઓછી સામગ્રી છે. સ્થાનિક ભાષામાં પરીક્ષા આપતા ઉમેદવારો પર પ્રશ્નોના અપૂરતા અનુવાદ ઉપરાંત મૂલ્યાંકન પ્રક્રિયામાં ભાષાના પક્ષપાતનો લાંબા સમયથી આરોપ છે.
મશીન લર્નિંગ એન્જિનિયર નિશાંત કુમાર ડૉ. વિકાસ દિવ્યકીર્તિને ’21મી સદીના હર્ષદ મહેતા’ કહે છે. તેઓ લખે છે, “આ શિક્ષક હંમેશા તેમના વિદ્યાર્થીઓ માટે આગળ આવ્યા છે અને તેમના મુદ્દાઓને મજબૂત રીતે ઉઠાવ્યા છે. તેમણે હિન્દી માધ્યમના વિદ્યાર્થીઓ માટે CSAT સામે લડત આપી હતી. જ્યારે હું તેમનો વીડિયો જોઉં છું ત્યારે મને તેમની પાસેથી ઘણી પ્રેરણા મળે છે. હું દરેક વિષય વિશે વધુને વધુ શીખવા માંગુ છું. પરંતુ તેઓ હિન્દી ભાષા માટે વધુ જાણીતા છે.
ડૉ. વિકાસ દિવ્યકીર્તિના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યાં સુધી પરિણામો ‘સમાન પ્રતિનિધિત્વ’ બતાવશે નહીં, ત્યાં સુધી ઉમેદવારો તેમની તૈયારી અંગે આશંકિત રહેશે. તેમણે કહ્યું, “આપણા દેશમાં ઘણી ભાષાઓ બોલાય છે અને આ સામાજિક અને ભાષાકીય વિવિધતા આ દેશના ભવિષ્યને ઘડવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. યુપીએસસીએ તેના વિશે વિચારવું જોઈએ. માત્ર અંગ્રેજી જ નહીં, પરંતુ તમામ ભાષાઓના લોકો નોકરશાહીમાં જોડાઈ શકે છે, તે માટે એક યોજના તૈયાર કરવી જોઈએ. નહિંતર, તે વસાહતી યુગની વહીવટી વ્યવસ્થાની જેમ જ રહેશે, જ્યાં ફક્ત ઉચ્ચ વર્ગ અને સમૃદ્ધ લોકો જ લોકો પર શાસન કરતા હતા.
