એક સમયે લોકો મૂર્ખ અને પાગલ સમજતા હતા, હવે સલામ ઠોકે છે…1500 કરોડથી પણ વધુની કંપની ઉભી કરી
જ્યારે લોકો તમારી નકલ કરવા લાગે તો સમજવું કે તમે સફળ થયા છો. જેવી રીતે પાણીની બોટલ કંપની Bisleri સફળ રહી છે. જો તમે Bisleriની બોટલ ખરીદવા જઈ રહ્યા છો, તો તમારે તમારી આંખો ખુલ્લી રાખવી પડશે કારણ કે તમારા હાથમાંની બોટલ બિસલેરીને બદલે બેલશ્રી, બિલસેરી, બ્રિસ્લેઈ અથવા બિસ્લર હોઈ શકે છે. આ જ કારણ છે કે બિસલરીએ તેની ટેગ લાઇન આ રીતે રાખી છે. પાણીની બોટલ ઉદ્યોગમાં 60% હિસ્સો ધરાવતી આ વોટર બ્રાન્ડ આજે સમગ્ર દેશમાં લોકપ્રિય છે.
લોકો દુકાને જઈને કહેતા નથી કે પાણીની બોટલ આપો, પરંતુ એમ કહે છે કે બિસલેરી આપો. આવી લોકપ્રિય બ્રાન્ડની વાર્તા પણ એટલી જ રસપ્રદ છે. મુંબઈના થાણેથી શરૂ થયેલો બિસલેરી વોટર પ્લાન્ટ ભલે સ્વદેશી હોય, પરંતુ બિસલેરીનું નામ અને કંપની સંપૂર્ણપણે વિદેશી હતી. આ ઉપરાંત આ કંપનીએ પાણીનું વેચાણ પણ કર્યું નથી. તે મેલેરિયાની દવા વેચતી હતી અને ઇટાલિયન બિઝનેસમેન બિસ્લેરી કંપનીનો સ્થાપક હતો જેણે આ મેલેરિયાની દવા વેચી હતી. જેનું નામ ફેલિસ બિસ્લેરી હતું.
ફેલિસ બિસ્લેરી પાસે એક ફેમિલી ડોક્ટર હતા જેનું નામ ડોક્ટર રોઝીજ હતું. રોઝીજ વ્યવસાયે ડૉક્ટર હતા પણ તેનું મન બિઝનેસમેનથી ભરેલું હતું. તેને શરૂઆતથી જ કંઈક અલગ કરવાનો ક્રેઝ હતો. તે વર્ષ 1921 હતું જ્યારે બિસ્લેરીના માલિક ફેલિસ બિસ્લેરીએ આ દુનિયાને અલવિદા કહ્યું હતું. પાછળ રહી ગયેલી બિસલેરી કંપની ડૉ. રોઝીજને નવા માલિક તરીકે મળી. રોઝીજ ખૂબ જ સારો મિત્ર હતો, જે વ્યવસાયે વકીલ પણ હતો અને બિસ્લેરી કંપનીનો કાનૂની સલાહકાર પણ હતો. તેમને એક પુત્ર ખુશરુ સંતુક હતો.
ખુશરુ તેના પિતાની જેમ પ્રેક્ટિસ કરવા માંગતો હતો, તેથી જ તેણે સરકારી લો કોલેજમાંથી કાયદાનો અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યો, પરંતુ તેને બહુ ઓછી ખબર હતી કે તેના પિતાના મિત્રનો એક વિચાર તેનું જીવન બદલી નાખશે. ભારત નવું નવું જ આઝાદ થયું હતું અને દેશમાં નવાની માંગ હતી. વ્યવસાયના પ્રકારો વધી રહ્યા હતા. આ દરમિયાન, રોઝના બિઝનેસ માઇન્ડને બિઝનેસ આઈડિયા મળી ગયો. તેમણે વિચાર્યું કે આવનારા દિવસોમાં પાણીનો ધંધો ખૂબ સફળ થઈ શકે છે. જો કે, અન્ય લોકો માટે આ વિચારસરણી એવી જ હતી જે આજના સમયમાં કોઈ કહે છે કે તેણે તાજી હવા પેકેટમાં ભરીને વેચવી છે.
આ હોવા છતાં, રોઝીજે આ વ્યવસાયમાં તે જોયું જે કોઈ જોઈ શક્યું નહીં. તેમણે ખુશરુ સંતુકને આ બિઝનેસ આઈડિયા પર સમજાવ્યા અને તેમનો ટેકો લીધો. રોઝીજનો વિચાર 1965 માં શરૂ થયો. આ તે વર્ષ હતું જ્યારે ખુશરુ સંતુકે મુંબઈના થાણે વિસ્તારમાં પ્રથમ ‘બિસલેરી વોટર પ્લાન્ટ’ની સ્થાપના કરી હતી. જોકે ખુશરુને તેના નિર્ણય માટે લોકોએ પાગલ જાહેર કર્યો હતો. જો સામાન્ય લોકોના દૃષ્ટિકોણથી જોવામાં આવે તો તે દિવસોમાં ભારત જેવા દેશમાં પાણી વેચવાનો વિચાર ગાંડપણથી ઓછો નહોતો. તાજેતરમાં, આઝાદી પછી વિભાજિત થયેલા આ દેશના અડધાથી વધુ લોકો બે ટાઈમના રોટલાના જુગાડમાં વ્યસ્ત રહેતા હતા,
આવા સંજોગોમાં તે દિવસોમાં કોઈ 1 રૂપિયામાં પાણીની બોટલ કેમ ખરીદે અને તે પીવો? ભારતમાં જ્યારે બિસલેરી વોટર પ્લાન્ટ શરૂ થઈ રહ્યો હતો ત્યારે લોકોએ ખુસરુ સંતુકને ગાંડો કહીને કહ્યું હતું કે, ‘ભારત જેવા દેશમાં 1 રૂપિયામાં પાણીની બોટલ કોણ ખરીદશે? કારણ કે તે સમયે ભારતમાં 1 રૂપિયાની કિંમત ઘણી ઊંચી હતી. તેથી જ બિસ્લેરીના માલિક ડૉ. રોઝીજને લાગ્યું કે તેમનો બિઝનેસ ભારતમાં ચાલી શકે છે. રમેશ ચૌહાણે 1969માં બિસલેરી (ઈન્ડિયા) લિમિટેડને 4 લાખ રૂપિયામાં ખરીદી લીધી. જ્યારે ‘ચૌહાણ બ્રધર્સ’એ બિસ્લેરી ખરીદી ત્યારે સમગ્ર દેશમાં તેના માત્ર 5 સ્ટોર હતા. જેમાંથી 4 મુંબઈમાં અને 1 કોલકાતામાં…
