શું તમને યાદ છે, જ્યારે તમે નાનપણમાં બીમાર હતા, ત્યારે ડૉક્ટરો તમને રોગનું નિદાન કરવા માટે તમારી જીભ બહાર કાઢવા કહેતા હતા? કદાચ તે સમયે તમે તેના કારણ પર વધુ ધ્યાન આપ્યું નહીં હોય, પરંતુ આ કાર્યમાં જીભના સ્વાસ્થ્યનો અંદાજ કાઢવા માટે આ કામ કરવામાં આવ્યું હતું. અભ્યાસ દર્શાવે છે કે જીભના રંગ અથવા તેમાં થતા કોઈપણ ફેરફારના આધારે રોગોનું નિદાન કરી શકાય છે. જીભમાં થતા ફેરફારોના આધારે તમે કેન્સર અને ડાયાબિટીસ જેવી બીમારીઓનો પણ સરળતાથી અંદાજ લગાવી શકો છો.
ડોક્ટરોના મતે, સામાન્ય રીતે સ્વસ્થ જીભનો રંગ આછો ગુલાબી હોય છે. જો તમે તેના રંગ અથવા જીભની રચનામાં કોઈ ફેરફાર જોશો, તો તમારે સાવચેત રહેવું જોઈએ. યુ.એસ.માં ક્લેવલેન્ડ ક્લિનિકના વરિષ્ઠ ચિકિત્સક ડેનિયલ એલન કહે છે કે જીભમાં દુખાવો, તેનો ખૂબ લાલ રંગ અથવા ફોલ્લીઓ ઘણા રોગોની નિશાની હોઈ શકે છે, જેનું સમયસર નિદાન કરવું જરૂરી છે. ચાલો ઘરે જ જીભમાં થતા ફેરફારને જોઈને કઈ રીતે રોગોનો અંદાજ લગાવી શકાય?
સ્વસ્થ અને અસ્વસ્થ જીભની ઓળખ : તબીબોના મતે તમારી તબિયત ઠીક છે તો પણ જીભ દ્વારા તેનો અંદાજ લગાવી શકાય છે. સ્વસ્થ જીભ સામાન્ય રીતે ગુલાબી રંગની હોય છે અને હળવા-દાણાદાર આવરણથી ઢંકાયેલી હોય છે. કેટલાક સ્વસ્થ લોકોમાં, જીભનો રંગ થોડો ઘાટો અથવા હળવો પણ હોઈ શકે છે. જો કે, જો જીભનો રંગ લાલ, પીળો કે કાળો થઈ જાય અથવા તમે કંઈપણ ખાતા-પીતા પીડા અનુભવો છો, તો તે શરીરમાં અંતર્ગત રોગોની નિશાની હોઈ શકે છે, જેનું સમયસર નિદાન કરવું જરૂરી છે. ચાલો જાણીએ જીભમાં થતા ફેરફારોના આધારે સંભવિત રોગો વિશે.
જીભ પર સફેદ કોટિંગ : આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે, જીભ પર સફેદ ફોલ્લીઓ અથવા કોટિંગ જેવી રચના ઓરલ થ્રશને કારણે હોઈ શકે છે. ઓરલ થ્રશ એ પૂર્વ ચેપનો એક પ્રકાર છે. ઓરલ થ્રશ સામાન્ય રીતે શિશુઓ અને વૃદ્ધોમાં જોવા મળે છે. આ સિવાય જીભ પર સફેદ આવરણ લ્યુકોપ્લાકિયાના કારણે પણ હોઈ શકે છે. તમાકુની બનાવટોનો ઉપયોગ કરતા લોકોમાં આ સમસ્યા વધુ જોવા મળે છે. કેટલીક પરિસ્થિતિઓમાં, તે લ્યુકોપ્લાકિયા કેન્સરની નિશાની પણ માનવામાં આવે છે.
જીભ લાલ થવી : જો જીભનો રંગ ગુલાબીથી લાલ થઈ જાય, તો તે કેટલાક વિટામિન્સની ઉણપનો સંકેત માનવામાં આવે છે. બાળકોમાં કાવાસાકી રોગમાં પણ જીભ લાલ થઈ જાય છે. આ ઉપરાંત, સ્કાર્લેટ તાવ જેવા ચેપના કિસ્સામાં જીભનો રંગ પણ લાલ થઈ શકે છે.
કાળી જીભ : કેટલાક લોકોની જીભ કાળી પડી જાય છે, જે જોવામાં એકદમ ખતરનાક હોય છે, જો કે તે સામાન્ય રીતે ગંભીર કે ચિંતાજનક સ્થિતિ હોતી નથી અને ઘણીવાર મોં સાફ રાખવાથી તેનો ઈલાજ કરી શકાય છે. જો કે, કેટલાક ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં જીભ કાળી પડવાની સમસ્યાનું નિદાન થયું છે. આ પ્રકારની સમસ્યા એવા લોકોમાં પણ થઈ શકે છે જેઓ ઘણી બધી એન્ટિબાયોટિક્સ લેતા હોય અથવા કીમોથેરાપી લેતા હોય.
