કારતક માસમાં શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિ પર ભાઈ દૂજનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. રક્ષાબંધનની જેમ આ તહેવાર પણ ભાઈ-બહેન માટે ખૂબ જ ખાસ હોય છે. ભાઈબીજના દિવસે ભાઈને તિલક કરવાનું ખૂબ મહત્વ છે. આ દિવસે બહેનો તેમના ભાઈઓને ટીકો કરે છે અને તેમના લાંબા આયુષ્ય માટે પ્રાર્થના કરે છે. આ પ્રથા સદીઓ જૂની છે. એવું કહેવાય છે કે જો આ દિવસે નિયમ પ્રમાણે પૂજા કરવામાં આવે તો જીવનભર યમનો ભય નથી રહેતો અને ભાઈ-બહેનનું અકાળ મોત પણ થતું નથી.
ભાઈબીજના દિવસે તિલક લગાવવાથી ભાઈને લાંબા આયુષ્યની સાથે સુખ-સમૃદ્ધિના આશીર્વાદ મળે છે. ચાલો જાણીએ કે આ વર્ષે ભાઈબીજનો તહેવાર ક્યારે ઉજવવામાં આવશે અને તેને ઉજવવાના નિયમો શું છે…
હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની બીજી તિથિ 26 ઓક્ટોબર 2022ના રોજ આવશે. દ્વિતિયા તિથિની શરૂઆત 26 ઓક્ટોબરે બપોરે 02.42 વાગ્યાથી થશે. તે જ સમયે, આ તારીખ 27 ઓક્ટોબરે બપોરે 12:45 કલાકે સમાપ્ત થશે. ટીકાનું શુભ પૂજા મુહૂર્ત 26 ઓક્ટોબર બપોરે 01.18 થી 03.33 વાગ્યા સુધી છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે યમ પોતાની બહેન યમુનાના ઘરે ભોજન લેવા ગયા હતા. આવી સ્થિતિમાં જે બહેનોના લગ્ન થયા છે તેમના ભાઈઓએ બહેનના ઘરે જવું જોઈએ. અપરિણીત છોકરીઓએ ઘરમાં પોતાના ભાઈનું તિલક કરવું જોઈએ. ભાઈબીજના દિવસે ધ્યાન કરતી વખતે સૌપ્રથમ ભગવાન ગણેશની પૂજા કરવી જોઈએ.
બીજી તરફ ભાઈનું તિલક કરવા માટે પહેલા થાળી તૈયાર કરો, તેમાં રોલી, અક્ષત અને ગોલા રાખો, પછી ભાઈનું તિલક કરો અને ગોલા ભાઈને આપો. પછી પ્રેમથી ભાઈને મનગમતું ભોજન અર્પણ કરો. તે પછી ભાઈઓએ પણ તેમની બહેન પાસેથી આશીર્વાદ લેવા જોઈએ અને તેને ભેટ તરીકે વસ્તુ આપવી જોઈએ.
ભાઈબીજનું મહત્વ : હિંદુ ધર્મમાં ભાઈબીજનો તહેવાર ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આ તહેવાર ભાઈ-બહેન વચ્ચેના સમર્પણનું પ્રતીક છે. ભાઈબીજ પર બહેનો તેમના ભાઈના કપાળ પર હળદર અને રોલીનું તિલક કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો ભાઈ-બહેન યમુના નદીના કિનારે બેસીને ભોજન કરે તો જીવનમાં સમૃદ્ધિ આવે છે.
