દર વર્ષે વાઘ બારસનો તહેવાર ભાદ્રપદ કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશી પર ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ખાસ કરીને એવી મહિલાઓ વ્રત રાખે છે જેઓ સંતાનની ઈચ્છા રાખે છે. આ દિવસે પૂજા સંધ્યાકાળમાં કરવામાં આવે છે. આ તે સમય છે જ્યારે સૂર્ય ભગવાન સંપૂર્ણ રીતે પ્રગટ થયા નથી હોતા. આ દિવસે મહિલાઓ ભીની માટીની ગાય, વાછરડું, વાઘ, વાઘણ વગેરેની મૂર્તિઓ બનાવે છે અને તેની વિધિવત પૂજા કરે છે. જાણો પૂજા પદ્ધતિ અને વાઘ બારસનો શુભ સમય.
પંચાંગ અનુસાર, ભાદ્રપદ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશી તિથિ 10 સપ્ટેમ્બર 2023 ના રોજ રાત્રે 09:28 વાગ્યે શરૂ થશે અને બીજા દિવસે 11 સપ્ટેમ્બર 2023 ના રોજ રાત્રે 11:52 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. 11મી સપ્ટેમ્બરે વાઘ બારસ પૂજા કરવામાં આવશે. ગાય અને વાછરડાની પૂજાનો સમય સવારે 04.32 થી 06.03 સુધીનો રહેશે.
વાઘ બારસ 2023 પૂજાવિધિ
ગોવત્સ દ્વાદશીના દિવસે ગાય અને તેના વાછરડાને સ્નાન કરાવવામાં આવે છે અને તેમના કપાળ પર સિંદૂર લગાવવામાં આવે છે.
આ પછી, તેમને નવા કપડાં પહેરવામાં આવે છે અને ફૂલોથી માળા કરવામાં આવે છે.
જો આ દિવસે ગાય ન મળે તો ભક્તો માટીમાંથી ગાય અને તેના વાછરડાની મૂર્તિઓ બનાવે છે.
આ માટીની મૂર્તિઓને પછી કુમકુમ અને હળદરથી શણગારવામાં આવે છે.
ત્યારબાદ એક વાસણમાં ચોખા, તલ, પાણી અને સુગંધ મિક્સ કરીને આ મંત્રનો પાઠ કરતી વખતે ગાયના પગ ધોવામાં આવે છે…’ક્ષીરોદર્ણવસંભૂતે સુરસુરનમસ્કૃતે. સર્વદેવમયે માતરગૃહણર્ગ્ય નમો નમઃ ।’
આ પછી ગાયના પગની માટી વડે કપાળ પર તિલક લગાવવું જોઈએ.
આ પછી ગાય માતાની આરતી કરવામાં આવે છે અને વાઘ બારસની કથા સાંભળવામાં આવે છે.
ધ્યાન રાખો કે આ દિવસે ગાયના દૂધમાંથી બનેલી વસ્તુઓ જેમ કે દહીં, માખણ વગેરે ન ખાઓ.
એવું માનવામાં આવે છે કે આ વ્રત રાખવાથી બાળકનું આયુષ્ય લાંબુ થાય છે અને તેને કોઈ પણ પ્રકારની બીમારી થતી નથી.
વાઘ બારસનું મહત્વ
હિંદુ ધર્મમાં માતા ગાયને અન્ય તમામ તીર્થસ્થાનોથી ઉપરનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. કહેવાય છે કે ગાય માતાના દર્શન કરવાથી વ્યક્તિને એવા અનેક પુણ્ય મળે છે જે મોટા મોટા યજ્ઞો, દાન અને પુણ્ય કાર્યોથી પણ પ્રાપ્ત નથી થઈ શકતા. પિતૃદેવો પણ ગાયની સેવા કરવાથી પ્રસન્ન રહે છે. વાઘ બારસ અથવા ગોવત્સ દ્વાદશી એ માતા ગાયને સમર્પિત તહેવાર છે. આ દિવસે મહિલાઓ પોતાના બાળકોની સુરક્ષા અને લાંબા આયુષ્ય માટે વ્રત રાખે છે. આ દિવસે ઘરોમાં બાજરીની રોટલી અને ફણગાવેલા અનાજનું શાક બનાવવાની પરંપરા છે.
