ગુજરાતના પંચમહાલ જિલ્લામાં પાવાગઢ નું મંદિ’ર આવેલું છે. પાવાગઢ મહાકાળી માતાના શક્તિપીઠ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ મંદિર ખૂબ જ પૌરાણિક ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક તથા પ્રવાસન સ્થળ તરીકે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.આજે લગભગ જ એવો કોઈ ગુજરાતી હશે જેણે આ પવિત્ર શક્તિપીઠની મુલાકાત ના લીધી હોય. જયારે પણ આપણને એક કે બે દિવસની રજાઓ મળે છે અને આપણે કોઈ નજીકના સ્થળની મુલાકાત લેવાનું નક્કી કરીએ ત્યારે આપણા લીસ્ટમાં સૌથી પહેલા નામ આવે છે પાવાગઢનું. લગભગ દરેક લોકો આવું વિચારતા હોય જ છે. 
જે મિત્રોને કુદરતી વાતાવરણ અને પર્વતો ગમે છે અને ચઢવું પસંદ છે તેઓ માટે તો આ એક બહુ સારી જગ્યા છે જ પણ જે પણ મિત્રો માતા મહાકાળીમાં અપાર શ્રદ્ધા ધરાવે છે તેમની માટે પાવાગઢ એ બહુ મહત્વની જગ્યા છે. આજે અમે તમને જણાવીશું આ જગ્યા વિશેની મહત્વની વાતો જે તમને ત્યાં દર્શન કરવા જતા મદદ કરશે.
હાલોલ તાલુકા પાસે આવેલ સુંદર દ્રશ્યો અને કુદરતી વાતાવરણથી ભરપુર એ પર્વત એટલે પાવાગઢ. પાવાગઢ એ આપણા ગુજરાતનું એક બહુ જ પ્રખ્યાત શક્તિપીઠ છે આ એક ધાર્મિક યાત્રા સ્થાન પણ છે. કુદરતના ખોળામાં આવેલ આ એક બહુ સુંદર જગ્યા છે. આ પર્વતની સૌથી સુંદર ચોટી પર માતા મહાકાળી વિરાજમાન છે. અહિયાં અનેક ભક્તો એ માતાના દર્શન કરવા અને પોતાની અનેક તકલીફો લઈને માતાના દ્વારે આવતા હોય છે. દરિયાની સપાટીથી આ સ્થાન એ ૨૭૩૦ ફૂટની ઉંચાઈ પર આવેલ છે. અનેક કુદરતી આફતો પછી પણ આ પાવાગઢનો પર્વત એ હલ્યો પણ નથી. અહિયાં આપણી સંસ્કૃતિના કેટલાક અવશેષો પણ જોવા મળે છે.
અહિયાં જો તમે તમારા ઘરના વડીલ સાથે કે પછી કોઈ ઉંમરલાયક વ્યક્તિને સાથે લઇ જાવ છો તો તેમને પગથીયા ચડવાની જરૂરત નથી તેમના માટે અને જે લોકો પગથીયા નથી ચડવા માંગતા તેમની માટે પણ અહિયાં રોપ-વેની સુવિધા આપવામાં આવી છે. આ રોપ-વે ની મદદથી પછી અંતિમ મંદિર સુધી પહોચવામાં તમારે ફક્ત ૬૦ થી ૭૦ પગથીયા જ ચઢવાના રહેશે. અહિયાં આવનાર દરેક ભાવિક ભક્તોને બહુ જ શાંતિ અને માનસિક શાંતિનો અનુભવ થાય છે. અહિયાં આવેલ દરેક લોકોની મનોકામના માતા મહાકાળી પૂર્ણ કરે જ છે.
ગર્ભગૃહમાં રહેલ માતાજી પર તેમના ભક્તો દ્વારા અનેક ચાંદીના છત્તર, જીભ અને બીજા અનેક માતાના શણગાર કરેલ છે. માતાજી બહુ સુંદર સ્વરૂપે અહિયાં આવનાર દરેક ભક્તોને દર્શન આપે છે. અહિયાં આવેલ એક તળાવનું પાણી એ દૂધ જેવું દેખાતું હોય છે જેના કારણે આ તળાવનું નામ એ દુધિયા તળાવ તરીકે ઓળખાય છે અને સાથે જ બીજા એક તળાવનું પાણી છાસ જેવું હોવાથી એ તળાવનું નામ છાશીયું તળાવ રાખ્યું હતું. બીજા એક તળાવનું પાણી એ તેલ જેવું ચીકણું હતું એટલે આ તળાવનું નામ એ તેલીયા તળાવ તરીકે ઓળખાય છે. અત્યારે તમે જશો તો તમને ફક્ત આ તળાવના નામ જ મળશે. મહાકાળી માતાનું મંદિર એ પર્વતની ટોચ પર વિરાજમાન છે.
જયારે સતી માતાના પિતા દક્ષ રાજાએ યજ્ઞ કરાવ્યો ત્યારે તેમાં મહાદેવને આમંત્રણ આપ્યું હતું નહિ અને મહાદેવનું અપમાન કર્યું હતું તેના કારણે સતી માતા ગુસ્સે થયા અને તેમણે યજ્ઞમાં પોતાનો દેહ સોંપી દીધો હતો. જયારે મહાદેવ એ માતા સતીના દેહને લઈને આખા વિશ્વમાં ફરતા હતા અને ગુસ્સે ભરાયેલ શિવજી એ સમગ્ર દુનિયામાં પ્રલય કરવા જઈ રહ્યા હતા ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુ એ પોતાના સુદર્શન ચક્ર દ્વારા માતા સતીના શબના ટુકડા કરે છે અને એ ટુકડા જ્યાં જ્યાં પડ્યા ત્યાં ત્યાં માતાના શક્તિપીઠની સ્થાપના થઇ હતી. આમાં પાવાગઢ પર માતા સતીના જમણા પગની આંગળીઓ પડી હતી. આના કારણે જ અહિયાં માતા મહાકાળીની પૂજા થાય છે, આ મંદિરમાં કાળી યંત્રની પૂજા કરવામાં આવે છે.
મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર એ આ પાવન ભૂમિ પર ખુબ આકરું તપ કરીને બ્રહ્મર્ષિનું પદ સિદ્ધ કર્યું હતું. લોક વયિકા તો એ વી પણ છે કે તેમણે માતા મહાકાળીના યંત્રની સ્થાપના કરીને તેમના માટે મંત્રોચાર કરીને પૂજા કરી હતી અને પર્વતના સૌથી ઊંચા શિખર પર માતા મહાકાળીની સ્થાપના કરી હતી. પહાડીમાં વસેલું મહાકાળીમાતાનું મંદિર 550 મીટરની ઉંચાઈ ઉપર એટલે કે 1523 ફૂટની ઊંચાઈ ઉપર આવેલું છે. મંદિર સુધી પહોંચવા માટે રોપ-વેની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે તથા 250 પગથિયા ચઢીને માતાજી સુધી પહોંચી શકાય છે.
નવરાત્રી દરમિયાન અહિયાં ભક્તો લાખોની ભીડમાં માતા મહાકાળીના દર્શન માટે આવતા હોય છે. અહિયાં દરેકની સુરક્ષા માટે પુરતો બંદોબસ્ત કરવામાં આવે છે. અહિયાં તમને ઘણી બધી જગ્યાએ અનેક પ્રાચીન વસ્તુઓના દર્શન થશે મોટા મોટા દરવાજા, ટંકશાળા, અનેક ખંડેર, સુંદર પર્વતો વગેરે જેવા મનમોહક દ્રશ્યો પણ તમને જોવા મળશે. પાવાગઢ શક્તિપીઠ પૂર્વ ગુજરાતમાં પાવાગઢ પર્વત પર આવેલી છે. શંકુ આકારના આ પર્વત પર વિષ્ણુના સુદર્શન ચક્રથી સતિના જમણા પગની આંગળી અહીં પડી હતી. અહીંયા જગતજનની માતા જગદંબા મહાકાળી સ્વરૂપે બીરાજમાન છે. આ મંદીરમાં ગર્ભગૃહમાં માતાજીની નેત્ર પ્રતીભા બિરાજમાન છે. ૨ ફુટ જેટલી આ નેત્રપ્રતિભા સ્વયંભુ હોવાનુ મનાય છે. આ માતાજી મહાકાળી સ્વરૂપે રક્તબીજ નામના રાક્ષસનો સંહાર કર્યો હતો. રક્તબીજને એવુ વરદાન હતુ કે તેના લોહીના દરેક બિંદુમાંથી તેના જેવા જ શક્તિશાળી રાક્ષસ ઊત્પન્ન થાય. મહાકાળી માએ હાથમા ખપ્પર ધારણ કરી રક્તબીજ પર પ્રહાર કર્યો અને તેના લોહીનુ એકપણ ટીપુ પૃથ્વી પર ન પડવા દીધુ અને રક્તબીજનો સંહાર કર્યો. આ ઉપરાંત માએ ચંડ અને મૂંડ નામના રાક્ષસનો સંહાર કર્યો. પાવાગઢમાંથી વિશ્વામિત્ર નામનુ ઝરણું નીકળે છે, જે આગળ જઈને વિશ્વામિત્રી નદી બને છે.
જો તમે હજી સુધી નથી લીધી આ જગ્યાની મુલાકાત તો વહેલામાં વહેલી તકે ત્યાં જવાનો પ્લાન બનાવો.
Author: GujjuRocks Team
તમે આ લેખ GujjuRocks ના માધ્યમથી વાંચી રહ્યા છો,આવી જ રીતે રોજિંદા જીવનમાં ઉપયોગી હોય એવી લાગણીસભર વાર્તાઓ, સ્વાસ્થ્યવર્ધક માહિતી, બોલીવુડની ખબરો, ધાર્મિક વાતો, રેસિપી તથા અન્ય રસપ્રદ માહિતીઓ મેળવવા માટે ગુજરાતીઓનું લોકપ્રિય ફેસબુક પેજ GujjuRocks લાઈક કરી જોડાઓ તથા હવે અમારા દરેક જોક્સ-સુવિચાર સીધા તમારા મોબાઈલમાં મેળવવા માટે અમારી મોબાઈલ એપ અહીં ક્લિક કરીને ડાઉનલોડ કરી લેજો GujjuRocks Mobile App.
