શું તમે આવા કોઈ રસોઈ ઘર વિશે જાણો છો જે 24 કલાક ખુલ્લું રહે છે. જ્યાં દરરોજ 1 લાખથી વધુ લોકો જમે છે. વગર જે જાણ્યે કે અહીં આવનાર વ્યક્તિ, ધર્મ, જાતિ, ધર્મ અથવા કઈ લિંગનો છે. અહીં માત્ર એક મૂળભૂત દૃશ્ય કામ કરે છે અને તે છે કે આ રસોડામાં આવનાર દરેક મનુષ્ય સમાન છે.
ચોકી ન જશો! આ રસોઈ ઘર બીજે ક્યાંય નહિ પણ આપણા જ દેશમાં છે. જ્યાં દરરોજ લાખો શ્રદ્ધાળુઓ પોતાનું મસ્તક નમાવી છે અને તે છે પંજાબમાં આવેલ અમૃતસરનું સ્વર્ણ મંદિરનું રસોઈ ઘર. દરરોજ આ કિચનમાં રસોઈ બનાવવા માટે 5 હજાર કિલોગ્રામ લાકડું અને સો કરતાં વધુ એલપીજી ગેસ સિલેંડરનો ઉપયોગ થાય છે.
અહીં તૈયાર થઈ રહેલા ભોજન માટે ઘણા સ્વયંસેવક ખોરાક બનાવવા માટે અને જમવા માટે આવનારા લોકો માટે સેવા આપે છે. ઉપરાંત, વાસણો ધોવા અને રસોડામાં કામ કરવા માટે 400થી વધુ કર્મચારી રાત-દિવસ કામ કરે છે. જે લોકો પોતાની જાતે આ આશ્રયસ્થાનમાં મદદ આપી રહ્યા છે, તેઓ પણ આ કામ કરે છે. સમાનતાની આ કલ્પના અહીં દરેક જગ્યાએ દેખાય છે, તો તે ગમે તે સુવર્ણ મંદિર ગુરુદ્વારા હોય અથવા તો ખાદ્ય ભોજન માટે લંગરવાળું સ્થળ.
અમીરી-ગરીબી વચ્ચે અહીં કોઈ જ અંતર નથી. ફક્ત માનવતા જ અહીં કામ કરે છે, તો પછી અહીં આવનારા ભક્તોના જૂતાં સાચવવાથી લઈને જમવા અને પાણી પીવાની બધી જ વ્યવસ્થા થાય છે અથવા તો થાકેલા લોકોને પાણી પીવડાવવાનું કામ મંદિરના સ્વયં સેવકો કરે છે.
સુવર્ણ મંદિર થોડા સમય પહેલા હિંસાના કારણે મુખ્ય સમાચાર બની રહ્યું હતું જ્યારે ઓપરેશન બ્લુ સ્ટારની 30મી જયંતિ પર કેટલાક અનુયાયીઓ વચ્ચે સંઘર્ષ થયો. ભલે તમે જ નાસ્તિક હોવ પરંતુ એકવાર તમે પણ ગોલ્ડન મંદિર જાવ. અહીં આવવા પર ખબર પડે છે કે સ્વયં સેવા અને વ્યવસ્થાપન કેવી રીતે કામ કરે છે, તમે કોઈ પણ સંગઠનમાં રહી શકો છો. અહીં જે લંગર લાગે છે તે લંગર પર વર્ષના કરોડો રૂપિયા ખર્ચ થાય છે અને આ પૈસા અહીં આવતા શ્રદ્ધાળુઓ અને વિદેશીઓ પાસેથી જ દાનમાં મળે છે.
અમૃતસરમાં હાજર ગોલ્ડન મંદિર શીખોનો પવિત્ર ધાર્મિક સ્થળ છે, પરંતુ અહીં બીજા કોઈ ધર્મની વ્યક્તિની આવવામાં કોઈ બંધન નથી અને અહીં આવનાર દરેક વ્યક્તિ બધી જ ગતિવિધીમાં હિસ્સો બની શકે છે.
મંદિરમાં પગ મૂકતાં જ પાણીથી પગ ધોવાની ખાસ વ્યવસ્થા છે. જે કે સતત ચાલુ રહે છે. તેનો અભિપ્રાય એ છે કે તમારા સાથી લોકો પ્રત્યે જે પણ પૂર્વગ્રહ છે તેમને સાફ કરો.
અહીં રોટી પ્રસાદમાં આપવામાં આવે છે. એક અંદાજ અનુસાર, અહીં દરરોજ 2 થી 3 લાખ રોટલીઓ બને છે. અહીં સેવા આપનારાઓનો અનેરો મેળો હોય છે.
દરરોજ અહીં 100,000 લોકો લંગરમાં ભોજન જમે છે, જે 24 કલાક ખુલ્લું રહે છે. આ કામ કરવાથી દુનિયાભરથી આવતા સ્વયં સેવકો પોતાના શ્રમથી સરળ બનાવે છે.
આ રસોઈ ઘરમાં ઘણા લોકો રસોઈ બનાવવામાં મદદ કરે છે. રસોઈ ઘરમાં મહિલા અને પુરુષ મળીને કામ કરે છે. આ સ્વર્ણ મંદિરમાં સ્વયં સેવકો માટે કોઈ ઉંમર નિર્ધારિત નથી. પછી ભલેને તે 8 થી 80 વર્ષનો પણ કેમ ના હોય.
જમવાનું જમ્યા પછી એઠા વાસણો માટે બે શ્રેણીઓમાં વહેંચવામાં આવે છે નાના (ચમચી) અને મધ્ય (થાળી અને કટોરી). સ્વયમ સેવકો જ આ વાસણોને ભેગા કરે છે જેથી કરીને કોઈ પરેશાની ના થાય. એઠા વાસણોને ઘણીવાર સાફ કરવામાં આવે છે, જેથી તેમાં ખાવાનું ચોંટેલુ ના રહે અને તે કામ સ્વયં સેવકો કરે છે.
બધા સ્વંય સેવકો એક સાથે વાસણો સાફ કરે છે. આ દરમિયાન તેમની વસ્તુઓનું ખાસ ધ્યાન રાખવામાં આવે છે, મેનેજમેન્ટ આ બાબત પર ધ્યાન રાખે છે કે સ્વયં સેવકો કોઈક પ્રકારનું મુશ્કેલી નથી થતી ને.
સ્વયંસેવકને કામ કર્યા પછી ચા આપવામાં આવે છે. અહીં દરરોજ 3 લાખથી વધુ વાસણો સાફ કરે છે અને પછીના તબક્કામાં ભોજન તૈયાર થાય છે. અહીંના રસોઈઘરમાં દરરોજ 7-10 હજાર કિલો દૂધની જરૂરિયાત હોય છે. અહી બધા મળીને કામ કરે છે.
લોકોનું જૂથ જ્યારે ભોજન ખાવા માટે આવે છે, તો તેમની સેવા બધા માનવ બંધારણોનું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. ભોજન પછી કેટલાક લોકો આરામ લે છે, તેના માટે દિવાન હોલ મણજી સાહિબમાં વિશેષ વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે. ભગવાનના દરબારમાં આવનાર કોઈ પણ વર્ગ સાથે સંબંધ નથી, કારણ કે બધા માટે સરખાઈ જમીન છે 5 ફીટ જગ્યા આવશ્યક છે.
Author: GujjuRocks Team
આવી જ રીતે રોજિંદા જીવનમાં ઉપયોગી હોય એવી લાગણીસભર વાર્તાઓ, સ્વાસ્થ્યવર્ધક માહિતી, બોલીવુડની ખબરો, ધાર્મિક વાતો, રેસિપી તથા અન્ય રસપ્રદ માહિતીઓ મેળવવા માટે ગુજરાતીઓનું લોકલાડીલું પેજ GujjuRocks લાઈક કરી જોડાઓ.